TỰ ĐỀ TỰA Mỗi bệnh có riêng một phương thuốc chữa bệnh Mỗi phương thuốc có một vị thuốc Mỗi vị thuốc có công dụng riêng của nó Nên không biết rõ tính năng của vị thuốc như: Thẩm dược Tính dược thì làm sao biết dược phương bài thuốc? Thẩm phương, tính phương. …
Lời tựa cuốn sách Trung dược lâm sàng giám dụng chỉ mê Read More »
SÀI HỒ CÙNG THĂNG MA Công hiệu khác nhau Sài hồ và Thăng ma đều là thuốc phát tán phong nhiệt ở ngoài biểu, thăng dương, tác dụng gần giống nhau, cho nên thường dùng thay thế cho nhau. Nhưng thực tế hai vị thuốc này công hiệu không giống nhau: Sài hồ có tác …
SÀI HỒ CÙNG CÁT CĂN Công hiệu khác nhau Sài hồ và Cát căn đều là vị thuốc thăng dương, phát tán biểu tà, Trong lâm sàng thường dùng phối hợp. Nhưng trong thực tế hai vị thuốc này công dụng không giống nhau, cần được xem xét kỹ trong sử dụng. Công hiệu chủ …
THĂNG MA CÙNG CÁT CĂN Công hiệu khác nhau: Thăng ma và cát căn đều là vị thuốc thăng dương, cho ra mồ hôi, chữa bệnh sởi chẩn công hiệu, cho nên thường dùng hai vị phối hợp. Và lại Thăng ma thăng dương công dụng nhanh hơn; còn Cát căn lực thăng dương trì …
CÁT CĂN CÙNG HÀ DIỆP Công dụng khác nhau Cát căn cùng Hà diệp đều là thuốc thanh nhiệt, đều có tác dụng thăng phát dương khí Nhưng cát căn thiên về thanh nhiệt ở dương minh kinh hà diệp thiên về giải thử nhiệt. Cát căn thăng đề khí tỳ vị, lực nó hòa …
MA HOÀNG CÙNG QUẾ CHI Công dụng khác nhau Ma hoàng và quế chi đều là vị thuốc có khả năng phát tán được phong hàn. Nhưng ma hoàng sở trường làm ra mồ hôi qua lỗ chân lông, giải biểu, lực rất mạnh, còn có khả năng vào phổi, bình được suyễn, và lợi …
MA HOÀNG CÙNG HƯƠNG NHU Công dụng khác nhau Ma hoàng và hương nhu đều là vị thuốc phát hãn, lợi thủy. Nhưng ma hoàng sở trường dùng phát tán, phong hàn tà vào cuối mùa đông. Còn hương nhu thì phát tán khí lạnh trong nắng nóng. Ma hoàng lợi thủy ở phổi, mở …
MA HOÀNG CÙNG PHÙ BÌNH Công dụng khác nhau Ma hoàng và phù bình đều là vị thuốc phát hãn, lợi thủy. Nhưng ma hoàng cay, ôn, phát biểu tà phát tán phong hàn. Mà phù bình thì cay, lạnh phát biểu tà, sơ tán phong nhiệt. Ma hoàng lợi thủy ở phế, phát hãn …
HƯƠNG NHU CÙNG PHÙ BÌNH Công dụng khác nhau Hương nhu và phù bình đều là thuốc phát biểu, lợi tiểu, nhưng hương nhu cay, ôn, phát tán được tà khí là âm thử – Phù bình cay, hàn sơ tán phong nhiệt – Hương nhu lợi thủy ở phổi, phát hãn để thông lên, …
BẠCH CHỈ VÀ KINH GIỚI Công dụng khác nhau Bạch chỉ và kinh giới đều là vị thuốc cay, ôn để giải biểu không phải chỉ có vào khí phận, mà còn chạy vào huyết phận, đều có tác dụng phát tán phong hàn xử lý huyết, có tác dụng tiêu thũng – Nhưng bạch …
KINH GIỚI CÙNG BẠC HÀ Công dụng khác nhau Kinh giới cùng bạc hà đều là thuốc thơm, cay dùng phát tán, sơ biểu, thanh lợi ở đầu và mắt, và cả đến bệnh chẩn ngứa ở yết hầu, thường dùng phối hợp cả hai vị. Nhưng mà kinh giới tính ôn, chủ yếu chữa …
KINH GIỚI CÙNG PHÒNG PHONG Công hiệu khác nhau Kinh giới và phòng phong đều thuộc về thuốc cay, ôn giải biểu, đều có khả năng khu phong phát biểu và vào huyết phận, đều có khả năng cầm máu. Nhưng kinh giới phát hãn với sức mạnh có thể thanh đầu và mát, lợi …
CÚC HOA CÙNG MỘC TẶC Công hiệu khác nhau Cúc hoa và mộc tặc đều là vị thuốc sơ tán phong nhiệt, làm sáng mắt. Nhưng cúc hoa hơi hàn, vị ngọt, đắng, dùng thanh nhiệt, làm mát gan lực rất mạnh, lại kiêm giải độc, bình can, thế dương có tác dụng tốt. Mộc …
TANG DIỆP CÙNG THUYỀN THOÁI Công hiệu khác nhau Tang diệp và thuyền thoái đều vào phế kinh và can kinh, đều có công dụng tán phong nhiệt, thanh can, làm sáng mát. Nhưng tang diệp ngọt, hàn, thanh nhuận, vào khí; tẩu huyết cho nên thanh được phế, nhuận được táo, lương được huyết. …
TỬ TÔ CÙNG SINH KHƯƠNG Công dụng khác nhau: Tử tô và sinh khương đều là vị thuốc phát biểu, tán hàn, giải được chất độc của cá và cua. Cho nên trong lâm sàng thường phối hợp sử dụng. Nhưng tử tô sở trường lý khí và khoan trung, sắc tia nên vào huyết …
ĐẠI HOÀNG CÙNG MANG TIÊU Công hiệu khác nhau Đại hoàng tả hạ, đạo trệ công dụng cùng mang tiêu giống nhau cho nên ăn uống bị tích trệ từ lâu, thực nhiệt ủng trệ, đại tiện táo kết (bón rắn) thường phải dùng cả hai thứ phối hợp. Nhưng đại hoàng đãng hàn, đã …
HỎA MA NHÂN CÙNG ÚC LÝ NHÂN Công hiệu khác nhau Hỏa ma nhân nhuận táo thông tiện cùng với Úc lý nhân gần giống nhau. Cho nên thường hay dùng phối hợp. Nhưng hỏa ma nhân tính vị ngọt, bình, nhiều chất đầu. Nó còn kiêm tân, ích huyết. Úc lý nhân cay đắng, …
Công hiệu khác nhau Phục linh và chư linh đều là vị thuốc thẩm tháp, lợi thủy, nhưng bạch phục linh thiên vào khí phận, thấm khắp ở tỳ, hóa đờm, kiêm kiện tỷ bổ trung công dụng minh tâm an thần. Chư linh thiên vào huyết phận. So sánh với phục linh thì chư …
Chủ trị khác nhau 1. Chư linh chủ trị thủy thũng – trạch tả lại chủ giảm khát. Chư linh là vị thuốc thường dùng chữa bệnh thủy khí. Như “Kim quỹ yếu lược” có bài chư linh thang, trị mạch phù, phát nhiệt, khát đói uống nước, tiểu tiện không lợi “tiểu phẩm phương” …
Chủ trị khác nhau 1. Sa tiền tử chủ trị lâm bệnh (tiện bế đái dắt) Hoạt thạch lại chữa thấp ôn, thử bệnh phát nhiệt Sa tiền tử lợi thủy, thông lâm, nên dùng chữa đái dắt. Như “phổ tế phương” trị tiểu tiện nhiệt, bế không thông. Dùng sa tiền tử, xuyên hoàng …
Công hiệu khác nhau Dĩ nhân và đông qua tử đều có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp khỏi được bệnh tê dại, cũng là để chữa tràng thân (dạ dày bị tê dại). Phổi bị tê cũng phải dùng thuốc này. Nhưng y dĩ ngọt làm thanh đàm, lại có chất bổ, kiện tỳ …
Hiệu quả khác nhau Mộc thông và thông thảo đều là thuốc thanh nhiệt lợi tiểu thông hành kinh lạc. Nhưng thông thảo ngọt, đắng, tinh hương, sắc trắng, khí vị nhẹ nhàng, chữa tiết phế lợi tiểu tiện, hạ nhũ chấp, tuyên thượng khiếu. Mộc thông vị đắng, lực tiết giáng mạnh, sở trường …
Công hiệu khác nhau Cồ mạch cùng biển súc đều là vị thuốc thanh nhiệt lợi tiểu tiện, chữa bệnh lâm (đái dắt) rất hay cho nên dùng chữa thấp nhiệt gây nên tiểu tiện không thông, bệnh đái dắt đau đớn cũng dùng để chữa được Nhưng cồ mạch đắng, hàn, thiên về thanh …
Công hiệu khác nhau Kim tiền thảo cùng với Nhân trần đều là những vị thuốc thanh nhiệt lợi thấp, có công dụng thanh can lợi đởm. Cho nên can đởm bị thấp nhiệt thường phối hợp dùng 2 vị để chữa. Nhưng kim tiền thảo ngọt, mặn, hơi hàn, thiên về làm mềm chất …
Công hiệu khác nhau Đại kích và cam toại đều là vị thuốc đắng, hàn, có độc, đều có khả năng tả thủy, thoái đàm. tiêu thũng, tán kết. Nhưng bên trong cam toại tả thủy mãnh liệt hơn, tìm vào những chỗ khó khăn (cốc đạo). Tính hay hành kinh để tiêu thủy thấp, …
Công hiệu khác nhau Nguyên hoa và khiên ngưu (bìm bìm) đều đắng, hàn, có độc, đều có công dụng trục thủy, tiêu đàm. Nhưng nguyên hoa khinh dương, tả thủy lực rất mạnh, sở trường trục nước tụ ở bụng và sườn, kiểu chữa bệnh ghẻ lở và bệnh da vàng. Khiên ngưu tử …
KHƯƠNG HOẠT CÙNG ĐỘC HOẠT Công hiệu khác nhau Khương hoạt cùng độc hoạt đều là vị thuốc cay đắng ôn đều có công dụng khử phong thấp, giảm đau rất hay. Cho nên thường dùng phối hợp để chữa phong hàn thấp tý. Nhưng khương hoạt khí hương rất mạnh. Phát tán rất mạnh, …
TẦN BÔNG CÙNG UY LINH TIÊN Công hiệu khác nhau Tần bông, uy linh tiên đều có tác dụng tán phong khử thấp, thông kinh lạc, lợi tiện, nên thông các phủ, dẫn thấp nhiệt theo đường đại tiểu tiện ra. Cho nên trừ được bệnh cốt chưng, giảm được hoàng đảm. Uy linh tiên …
NGŨ DA BÌ CÙNG TANG KÝ SINH (TẦM GỬI CÂY DÂU) Công hiệu khác nhau Ngũ da bì cùng tang ký sinh đều là thuốc trừ phong thấp bổ gan, thận, mạnh gân cốt rất có công hiệu. Nhưng ngũ da bì cay, đắng, ôn – Cay hăng hành khí tán huyết – Ôn trù …
THƯƠNG NHĨ TỬ CÙNG TẦN DI Công hiệu khác nhau Thương nhĩ tử (quả ké) cùng với tần di đều là những vị thuốc vào phế kinh để tán phong, thông khiếu, khỏi ngạt mũi rất công hiệu. Những bệnh về mũi thường dùng đến các vị thuốc này. Nhưng thương nhi tử tính cay, …
XÚ NGÔ ĐỒNG CÙNG HY THIÊM THẢO Công hiệu khác nhau Xú ngô đồng cùng hy thiêm thảo đều là vị thuốc khử phong thấp có công dụng lợi gân xương. Nhưng bên trong, xú ngô đồng tính dương vào can kinh để khoan cân hoạt huyết trừ được phong thấp ở cân mạch. Hy …
MỘC QUA CÙNG Ý DĨ NHÂN Công hiệu khác nhau Mộc qua cùng ý dĩ nhân đều có công dụng khử thấp, thư giãn gân bổ tỳ, hòa vị. Nên chữa được cước khí, chứng tý đau co quắp, với bệnh tiết tả cũng chữa được. Nhưng mộc qua tính vị chua, ôn, công dụng …
CAN KHƯƠNG CÙNG SINH KHƯƠNG Công hiệu khác nhau Can khương khí vị cay, nóng. Nó giữ ở một nơi, chứ không chạy. Dùng để ôn trung, tán hàn hồi dương cứu nghịch hóa đàm rất tốt, giải biểu, phát tán là thứ yếu. Sinh khương khí vị cay, ôn trung chỉ ẩu là thứ …
PHỤ TỬ CÙNG NHỤC QUẾ Công hiệu khác nhau Phụ tử rất cay, rất nhiệt, tính thuần dương, mạnh mẽ. Khí vị đều phong phú, công dụng thiên về điều trị bên trong, dùng ấm chân tâm dương, bổ tỳ dương, ấm can dương, bổ mệnh môn hỏa hồi dương cứu nghịch, tán hàn, trừ …
NGÔ THÙ DU VÀ TIỂU HỒI HƯƠNG Công hiệu khác nhau Ngô thù du và tiểu hồi hương đều lý khí, đều có công dụng ôn lý, khử hàn, chỉ thống cơ nhục, thích ứng dùng cho hàn ở bên trong chữa các bệnh khí đồi, sán thống, cước khí. Nhưng xét về bên trong …
THẢO QUẢ CÙNG NHỤC ĐẬU KHẤU Công hiệu khác nhau Thảo quả vị cay, tính nhiệt, bạo liệt khí trọc – Thiên về tỳ, chữa ôn táo tỳ hàn, táo thấp, hóa trọc, trừ đàm, ngược. Nhục đậu khấu vị cay, tính ôn, thiên về tỳ kiêm đại tràng, ôn trung, tán hàn, táo thấp …
NGẢI DIỆP CÙNG NHỤC QUẾ Công hiệu khác nhau Ngải diệp cùng nhục quế đều có công dụng làm ấm hạ tiêu khí huyết, trục hàn thấp, điều kinh chỉ thống. Nhưng ngải diệp cay ôn kiêm vào tỳ kinh, tính ôn ấm mà không mãnh liệt, không những ôn thông khí huyết, điều kinh, …
HOẮC HƯƠNG CÙNG BỘI LAN Công hiệu khác nhau Hoắc hương và bội lan đều có khả năng phát biểu giải thử, hòa trung, hóa thấp Hoắc hương thơm, cay, ôn nên phát tán được thử tà lực khá mạnh có khả năng lý khí chữa nôn mửa. Bội lan cay, lực phát tán không …
TÂY QUA VÀ TRI MẪU Công hiệu khác nhau Tây qua và trị mẫu đều có công dụng thanh thử nhiệt, giải phiền khát, lợi tiểu tiện. Bệnh nhiệt, khô tân dịch miệng khát dùng thì có công hiệu – Nhưng tây qua ngọt, nhạt, nhiều nước mà hàn – Công dụng của nó chuyên …
BỘI LAN VÀ TRẠCH LAN Công hiệu khác nhau Bội lan và trạch lan cùng một loại mà có hai giống, dùng lý khí khử thấp, tiêu đàm công dụng gần giống nhau. Nhưng bội lan cay, thơm, tính bình, thiên về khí đạo, giải thù, hóa trọc trừ hư nát, trừ uế khí rất …
THẠCH CAO CÙNG TRI MẪU Công hiệu khác nhau Thạch cao và tri mẫu đều là thuốc thanh nhiệt giáng hỏa thanh thực nhiệt ở phế, vị, khí nhiệt, tân thương. Thường cùng phối hợp dùng. Nhưng bên trong có khác nhau: Thạch cao ngọt, đại hàn, có công dụng giải cơ thấu nhiệt, nặng …
Công hiệu khác nhau Chi tử và trúc diệp đều là vị thuốc thanh nhiệt- trừ phiền, lợi tiểu. Nhưng xét kỹ chi tử đắng hàn, khí vị đều hậu, không những đi vào khí phận mà còn vào cả huyết phận, có công dụng tả uất nhiệt ở tam tiêu, kiêm lương huyết giải …
Công hiệu khác nhau Thanh tương tử cùng quyết minh tử đều là những vị thuốc có công dụng thanh can, làm sáng mát, là thuốc trong khoa mắt thường dùng đến. Nhưng thanh tương tử đắng, hàn thanh tả can kinh thực hỏa, tán được phong nhiệt trong huyết mạnh thuộc quyết âm kinh, …
Công hiệu khác nhau Thạch quyết minh thanh can, minh mục, cùng với quyết minh tử công dụng như nhau. Những thạch quyết minh tính vị mặn, bình, chất nặng, chủ đưa xuống, hay bình can, thông lâm, nhuyễn kiên (làm mềm chỗ rắn). Thảo quyết minh, ngọt, đắng, mặn, hàn, lực bạc, khí phù …
Công hiệu khác nhau Cốc tinh thảo cùng mật mông hoa đều có công dụng khử phong tán nhiệt minh mục. Cho nên chữa được bệnh mắt đỏ mắt có nhiều nhử. Hai vị thường hay dùng phối hợp Nhưng cốc tinh thảo tính vị cay, ngọt, hương, vào hai kinh can, chất thì nhẹ, …
TÊ GIÁC CÙNG LINH DƯƠNG GIÁC Công hiệu khác nhau Tê giác và linh dương giác đều là vị thuốc mặn, hàn cả hai đều có công dụng thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, ổn định khỏi sợ hãi, hết động kinh. Tê giác vị đắng, thiên về tâm kinh, chạy vào huyết phận, chuyên …
HUYỀN SÂM CÙNG SINH ĐỊA HOÀNG Công hiệu khác nhau Huyền sâm thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng âm, sinh tân dịch, cũng có công dụng như can địa hoàng. Nhưng can địa hoàng thiên vào huyết phận, so sánh về công dụng lương huyết thì huyền sâm mạnh hơn. Và lại còn có công dụng …
Công hiệu khác nhau Xích thược và bạch thược về công dụng trị liệu gần giống nhau. Nhưng bạch thược vị chua và nặng. Công năng thiên về bổ và thu liễm. Nên hay dùng bổ thổ tả mộc (tức lả bổ tỳ thổ, tả can mộc, vì mộc thổ tương khắc), liễm âm ích …
Xích thược thanh nhiệt, lương huyết, có công dụng hoạt huyết hành ứ, cùng với đan bì công dụng gần giống như. Xích thược hoạt huyết, tán ứ so với đan bì thì mạnh hơn. Nhưng lương huyết, thanh nhiệt lại không bằng đan bì. Về mặt điều trị xích thược nặng về huyết, gan. …
Công hiệu khác nhau Mẫu đan bì cùng địa cốt bì đều là thuốc thanh nhiệt, lương huyết thoái cốt chưng. Mẫu đan bì vị cay, đắng, tính hơi hàn, đều có tính tân táo cả, công dụng thiên về lương huyết, hoạt huyết, chữa nhiệt chứng không ra mồ hôi. Lại đắng, nên thanh …