Mô tả
Tên khoa học:
Quy bản ( Carapax Testudinis) là cái yếm của con Rùa ( Chinemyx reevessi (Gray)) thuộc họ Rùa ( testudinidae).
Tên khác: Quy xác, Quy hạ giáp, Quy giáp, mai rùa, Yếm rùa
Ở nước ta đâu cũng có rùa, nhiều nhất là nơi có ao hồ. Bắt rùa giết chết, lấy yếm thì gọi là Thang bản, thường dùng phần bụng ( yếm) nhưng phần lưng cũng dùng được.
Nguồn gốc:
Đây là mai và yếm rùa thuộc loài động vật họ rùa. Sản xuất chủ yếu ở Hà Bắc, Hà Nam, Sơn Đông, An Huy, Giang Tô, Tứ Xuyên, Vân Nam …
Phân biệt tính chất, đặc điểm:
Đây là những mảnh hình khối to nhỏ không đều, mặt ngoài màu vàng nhạt đến màu gụ, có vân be tím hình tên bắn hoặc đại bộ phận màu be tím; mặt trong có màu trắng vàng đến màu trắng xám. Chất cứng, rắn, mùi hơi tanh, vị hơi mặn. Loại nào chất khô trên mai có đốm máu, miếng to, không dính thịt thối là loại tốt.
Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại:
Quy bản có tác dụng nâng ngưỡng đau của chuột cống được gây mô hình âm hư thể cường giáp, độ dính của huyết tương giảm rõ, còn có tác dụng khu ứ chỉ thống. Có tác dụng điều chỉnh 2 chiều hiệu suất tổng hợp DNS. Có tác dụng bổ huyết, giải nhiệt, an thần.
Theo các nghiên cứu hiện đại, Quy giáp có hàm chứa các chất keo, chất albumin, chất béo, calci v.v… có thể điều tiết các chức năng của cơ thể, kích thích các cơ quan trong cơ thể tự thân điều tiết, tăng cường trạng thái tự ổn định, nâng cao khả năng miễn dịch cho cơ thể.
Liều lượng và cách dùng:
Liều 10 – 40g, dùng thuốc đập vụn sắc trước, nấu thành cao Quy bản, ngày uống 10 – 15g, chia 3 lần. Cho thuốc vào hoàn tán, dùng ngoài liều lượng tùy theo yêu cầu, thường sao cháy, tán bột đắp bôi. Không nên dùng cho người hàn thấp, tỳ vị hư hàn.
Khí vị:
Vị mặn mà ngọt, khí bình, có độc, là vật chủ âm ở trong âm, ghét Sa sâm, Phi liêm, rất sợ mật Chó.
Chủ dụng:
Chuyên bổ âm suy, khéo tư nhuận cho Thận bị tổn hại, chủ trị 5 chứng trĩ có sâu ăn trong âm khí, thấp tý, lở đầu, chữa Tâm khí kinh giận, đau bụng, nóng lạnh trong xương, không đứng lâu được, đới hạ, băng lậu, trưng hà, sốt rét rừng, thương hàn vì làm việc mệt nhọc mà tái phát, cơ thể nóng rét, eo lưng và lưng đau nhức, tay chân yếu nặng khó cử động, trẻ em không kín thóp, đàn bà bị thấp ngứa lở âm hộ, trục ứ huyết tích lại, nối gân xương đứt gãy, vì tính nó thiêng hơn mọi vật dùng để bổ Tâm, thêm trí khôn, khí rất mềm mại, thuần hòa có thể làm cho hỏa đang bốc lên mạnh phải suy đi, tính hàn để dưỡng tinh, rất tĩnh thì chế được mọi sự động, tính giống Miết giáp, nhưng Miết giáp sắc xanh ứng với hành Mộc, chạy vào Can thêm huyết để trừ nhiệt, Quy giáp sắc đen, ứng với hành Thủy, thông Tâm vào Thận, lại chữa cả chứng lỵ trước khi sinh và sau khi sinh.
Cấm kỵ:
Tính vốn chí âm, rất hàn, dùng nhiều tất phải thương tổn Tỳ thổ, Quy giáp không phải ngàn năm mà tự chết thì có độc không dùng được, đàn bà có thai không nên uống.
Cách chế:
Phàm cho vào thuốc nên nghiền rất nhỏ, chớ để ướt không thì trệ lại ở Ruột và Dạ dày có thể biến thành chứng trưng hà, lại nói phết mỡ sữa hay mỡ Lợn, hay tẩm Rượu nướng đều được. Loại Rùa đực thì mai tròn, xương trắng, Rùa cái thì mai dài, xương vàng, đàn bà dùng Rùa đực đàn ông dùng Rùa cái.
Nhận xét:
Rùa bẩm thọ khí chí âm của phương Bắc, tinh hoa ở cái mai, nó bổ Tâm, bổ huyết, bồ Thận được, đều là để dưỡng âm. Cách Vật Chí nói: Trời có tiếng sấm Tiên thiên, ở núi có nhiều con Rùa tự tử, huyết và thịt thối nát ngấm vào trong mai, đó thực là Bại Quy bản.
Lại nói: giống vật có mai có 360 loại mà Rùa đứng đầu, tính nó thiêng mà biến hóa được.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.