Xích thạch chi cùng vũ dư lương
XÍCH THẠCH CHI CÙNG VŨ DƯ LƯƠNG
Công hiệu khác nhau
Xích thạch chi cùng vũ dư lương đều hay sáp tràng, chỉ tả, chỉ lỵ, cố sáp, chỉ huyết.
Hay dùng cho hạ tiêu hoạt thoát, tả lỵ, thất tinh, băng lậu, đới hạ.
Nhưng xích thạch chi ngọt, sáp, tính ôn, thiên về ôn dương, cố thoát, vả lại hay thu thấp liễm sang. Trị tâm thống, phân vị.
Vũ dư lương, ngọt, sáp, hơi hàn, lực cố sáp lớn hơn.
Thạch chi, thiên về ích khí, cố thoát, bế tinh, liễm thần, trị thủy khí, đới hạ.
Chủ trị khác nhau.
1 – Xích thạch chi chữa dương hư tả, lỵ, hạ huyết, thất tinh
Vũ dư lương dùng chữa âm hư tả, lỵ, hạ huyết, thất tinh
Xích thạch chi ôn dương, cố thoát, cố sáp hạ tiêu, dùng chữa dương hư tả lỵ hạ huyết, thất tinh.
Như “Kim quỹ yếu lược” Đào hoa thang (xích thạch chi, can khương, cánh nữ) trị tả, lỵ, tiêu huyết không rứt.
Tễ âm cương mục” cố kinh hoàn (ngải diệp, xích thạch chi, bổ cốt chi, mộc tặc, phụ tử) trị sản hậu huyết khí chua lại, mà có phòng sự gặp lao dịch tổn thương, dẫn đến huyết bạo bong hoặc lâm lịch không dứt.
“Bản thảo diễn nghĩa” trị đại tràng hàn, hoạt tiểu tiện tinh xuất, dung ngay xích thạch chi, can khương, hồ tiêu tán mạt hòa dấm hoàn viên bằng hột ngô. lúc đói, trước bữa ăn, dùng nước cơm uống 5-7 chục viên.
Vũ dư lương ngọt, sáp, vi hàn dùng chữa âm hư tả lỵ, hạ huyết, thất tinh. Như trị cửu tá, cửu lỵ, âm hư, dùng vị này với khiếm thực, liên tử, thạch lựu bì, hoàng liên, mộc hương. Như trị băng lậu hạ huyết mà âm hư, dùng vũ dư lương phối hợp với a-giao, bạch thược, ô mai, luyện long cốt, tông thán. liên phong thán.
Như trị âm hư, thất tinh dùng vũ dư lương phối với chi mẫu, diêm hoàng bá, liên tu, sinh long cốt, viễn chí.
2 – Xích thạch chi chủ tâm thống, phản vị
Vũ dư lương chủ mụn nhọt, tích tụ.
Xích thạch chi cam. ôn, ích khí phù dương, dùng chữa các chứng dương hư, hàn ngưng, hung tý, tâm thống đến hư hàn phản vị.
Như “Kim quỹ yếu lược” – Ồ đầu xích thạch chi hoàn < (độc tiêu, can khương, xích thạch chi, bào ô đầu, bào phụ tử) trị tâm thống, triệt bối, bối thống triệt tâm. Vị thuốc này ngọt, ôn, bổ hư, điều trung, nên dùng chữa hư hàn phàn vị.
Như “Thánh huệ phương” Xích thạch chi hoàn (xích thạch chi hoàn một thăng giã nát, lấy mật hòa hoàn bằng hột ngô. Mỗi ngày lúc đói dùng nước gừng làm thang uống 10 viên đến 20 hoàn.
Vũ dư lương bổ tỳ, ích khí, tỳ kiện, hay ma tích, thông huyết. Huyết kiện vận mà khứ trị mụn nhọt “cam, hàn, thu, sáp” bế tinh, liễm thần, tâm hoả quy căn (khảm ly tục phục)
Khảm là thủy, ly là hỏa, cũng như tâm thận – khảm ly tục phục tức là tâm thận thông nhau, thủy hỏa thông thì khỏi bệnh. Thời cây cối phát đạt được, trệ hết thì hết đau.
”Trường sa dược giải” sơ tiết hành thi khí huyết hòa, cũng có thể trị mụn nhọt.
3 – Xích thạch chỉ chủ mụn nhọt, sang chẩn đã vỡ
Vũ dư lương chủ thủy khí
Xích thạch chi, ngoài việc dùng thu thấp, liễm sang, sinh cơ còn khả năng chữa những mụn nhọt đã vỡ, lâu ngày không thu lại được. Như “Chứng trị chuẩn thằng ” 1 xích thạch chi tán (xích thạch chi, hoàng bá, lạp trà vị, mỗi vị nửa lạng, bạch diệp 3 lạng, băng phiến nửa đồng tán nhỏ đắp vào chỗ đau. Chữa bệnh rôm sảy phá vỡ thành sang.
Thương y đại toàn” sinh cơ tán (Hồng thang đan, ồ tặc cốt, tương bì, hoàng đan, khinh phấn, xích thạch chi, nhi trà, tử hà sa, nhũ hương, một dược) trị mụn nhợt sang dương vỡ lâu không thu được miệng lại.
Vù dư lương ích khí kiện tỳ, động hóa thủy thấp. Dùng cho thủy khí bệnh. Như “Tâm nhân phương” Vũ dư lương hoàn tri thủy bệnh, cước tất thăng (đầu gối và chân phù thũng) thượng khí suyễn mãn tiếu tiện không thông, dùng vị này phối hợp với mộc hương, phục linh, xuyên khung, ngưu tất, bạch đậu khấu, quế tâm, thanh bì.
Đặc thù sử dụng khác nhau
Thiên kim dị phương” xích thạch chi tán, trị đàm ẩm thịnh, nôn ra nước bất kỳ thời tiết nào. Nguyên nhân là uống lạnh quá độ, trở thành cố lãnh. Tỳ vi khí doanh, không tiêu được thực ẩm, thực ẩm vào vị, biến thành lãnh thủy, phản lại nôn mửa không giữ được.
Xích thạch chi 3 cân, giã nát, tán nhỏ, lấy thìa để dùng thuốc, ngày 3 lần, uống với rượu, cơ thể hạ được, dần dần dùng thêm lên 3 thìa dùng hết 3 cân.
“Thương hàn luân” đại tràng khái tấu, lúc ho lại ra cả phân. Xích thạch chi + vũ dư lương thang chủ trị chứng bệnh ấy (xích thạch chi, vũ dư lương mỗi thứ l cân, giã nát, nước 6 thăng, đun cạn lấy 2 thăng, bỏ bã, chia làm 2 lần dùng
