Thông thảo: thanh nhiệt lợi thấp, thông khí hạ nhũ

Thông thảo là cây thuốc thông thảo là cây gỗ hoặc cây gỗ nhỏ cao 2-6m. Thân cứng, giòn, có lõi xốp trắng (tuỷ). Lá to, chia thành nhiều thùy, có khi cắt sâu đến giữa lá, mép có răng cưa to hay nhỏ, gân gốc 5-7. Cuống hoa hình tán, họp thành chuỳ cao 40cm, có lông. Hoa có 4 cánh hoa màu lục, bầu 2 ô, 2 vòi nhuỵ. Quả dẹt hình cầu, màu tía đen, có 8 cạnh. Hoa tháng 10-12.

Địa lý: Cây mọc ở rừng ẩm Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn tới Đắc Lắc. Cũng phân bố ở Trung Quốc.

Bộ phận dùng: Lõi thân – Medulla Tetrapanacis, thường gọi là Thông thảo. Rễ, nụ hoa cũng được dùng.

Thu hái, sơ chế Dược liệu:

Người ta thu lõi của cây mọc 2-3 năm. Vào tháng 9-11, chặt lấy thân cây đem về chia thành từng đoạn dài 30cm hay hơn, phơi khô, rồi dùng một gậy gỗ thân tròn, đường kính bằng lõi cây Thông thảo để đẩy lõi ra. Sau đó lại tiếp tục phơi cho thật khô chứ không sấy. Khi dùng thái lát mỏng.

Tính vị: Vị ngọt nhạt, tính hàn.

Quy kinh: Vào kinh phế và vị.

Thành phần hóa học: Có inositol, còn chứa polysaccharit, lactose, acid galacturonic.

Tác dụng của Thông thảo:

Thông thảo có tác dụng lợi tiểu, thông sữa, thanh nhiệt, lợi thuỷ, tả giáng nhưng không mạnh, thông lợi mà không làm tổn thương phần âm, thích hợp đối với chứng thấp nhiệt nhẹ. Làm thuốc thông tiểu tiện, giãm sốt, trấn tĩnh, thanh thấp nhiệt, dùng chữa thuỷ thũng, chữa bệnh sốt khát nước, tiểu tiện khó khăn, ho.

Liều dùng, cách dùng: Ngày dùng 3-10g, dạng thuốc sắc.

Kiêng kỵ: Phụ nữ có thai không dùng.

Bài thuốc có Thông thảo:

+ Trị tiểu tiện nhỏ giọt: Thông thảo, cù mạch, thiên hoa phấn, liên kiều mỗi vị 12g; bạch chỉ, sài hồ, thanh bì, xích thược, cát cánh mỗi vị 8g, cam thảo 4g, Sắc uống.

+ Trị cổ trướng (bụng trướng to), bí tiểu tiện: Thông thảo, hạnh nhân, màng mề gà, hạt củ cải mỗi vị 12g; hậu phác, mộc thông, trần bì mỗi vị 8g, hải kim sa 16g. Sắc uống.

+ Trị nhiễm khuẩn niệu đạo: Thông thảo, cù mạch, liên kiều mỗi vị 12g; mộc thông 8g, cam thảo 4g. Sắc uống.

+ Trị viêm thận cấp, thủy thũng, tiểu tiện ít: Thông thảo 8g, đại phúc bì 12g, phục linh bì 16g. Sắc uống. Trị viêm thận cấp, thủy thũng, tiểu tiện ít.