Điều trị viêm loét đại tràng mạn – Thiên gia diệu phương
VIÊM LOÉT ĐẠI TRÀNG MẠN
– Biện chứng đông y: Thấp nhiệt, tràng tích.
– Cách trị: Hoạt huyết trục ứ, thanh nhiệt khử thấp.
– Đơn thuốc: Gia vị cách hạ trục ứ thang.
– Công thức:
| Đào nhân 15g | Đan bì 10g |
| Xích thược 10g | Ô dược 15g |
| Nguyên hồ 10g | Cam thảo 10g |
| Xuyên khung 15g | Đương qui 15g |
| Linh chi 10g | Hồng hoa 10g |
| Chỉ xác 10g | Hương phụ 15g |
| Công anh 50g | Tra thán 50g |
| Hoàng liên 10g | Xa tiền 15g |
Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
– Hiệu quả lâm sàng: Theo dõi điều trị trên 10 trường hợp, người bị bệnh ngắn nhất là 6 tháng, lâu nhất là 3 nǎm, trung bình đã mắc bệnh một nǎm rưỡi. Dùng thuốc ít nhất là 16 thang, nhiều nhất là 30 thang. Chữa khỏi hoàn toàn 8 trường hợp, còn 2 trường hợp lâm sàng đã khỏi, về sau lại tái phát.
104. VIÊM LOÉT ĐẠI TRÀNG MẠN
– Biện chứng đông y: Tì vị dương hư, nhiệt độc khốn trở.
– Cách trị: Ôn dương cố thận, bổ tì hóa thấp.
– Đơn thuốc: Ôn dương chỉ tả thang.
– Công thức:
| Hoàng kỳ 20g | Đảng sâm 20g |
| Can khương 6g | Cam thảo (nướng) 6g |
| Ngũ vị tử 6g | Khổ sâm 6g |
| Ngô thù du 6g | Phá cố chỉ 10g |
| Tam lǎng 6g | Bạch truật 10g |
| Vân tàm sa 30g | Địa du 10g |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang. Bệnh nhân quá hàn thêm Phụ tử 10g, phân nhiều dịch nhầy thêm Bồ công anh 20g, đi ngoài ra máu thêm Điều thất 6g, A giao 10g, đau bụng thêm Diên hồ sách 10g.
– Hiệu quả lâm sàng: Dư X, nữ, 52 tuổi. Đau bụng ỉa chảy đã hơn 20 nǎm. Qua kiểm tra đại tràng bằng ống soi mềm và các phương pháp khác chẩn đoán là viêm loét đại trạng mạn tính. Đại tiện mỗi ngày 3-4 bận, phân loãng nát lẫn chút dịch nhầy, đôi khi thấy có máu. Bụng khó chịu, kém chịu rét, nếu để lạnh bụng hoặc lưng thì ỉa chảy tǎng lên, chườm nóng thì đỡ đau. Lại thấy đau dạ dày, hễ thức ǎn lạnh, sống là đau dạ dày và đau bụng dữ dội. Miệng nhạt, nhiều nước dãi, toàn thân mệt mỏi, sắc mặt sạm đen, không bóng, mi mắt hơi mọng, ǎn kém, sợ ǎn mỡ, ǎn đồ béo vào thì đi ngoài càng nặng. Dạ dày thường cǎng đầy khó chịu, có lúc ợ hơi, nhưng không nôn chua. Mạch trầm tế, lưỡi tím sạm, rêu trắng nhuận, rìa lưỡi có hằn rǎng. Đã từng chữa chạy bằng nhiều phương pháp nhưng hiệu quả không rõ rệt. Nay điều trị bằng bài Ôn dương chỉ tả thang có gia giảm. Uống 5 thang, đau bụng giảm hẳn. Đại tiện giảm còn 2 bận một ngày. Uống tiếp trong 1 tháng, hết hẳn đau bụng, phân không còn chất nhầy, dạ dày hết khó chịu. Số lần đi đại tiện cơ bản khôi phục như bình thường, nhưng phân chưa thành khuôn. Liền bỏ vị Khổ sâm, tǎng Nhục quế 1g vào bài thuốc trên, cho uống tiếp 1 tháng nữa, đại tiện ngày còn 1-2 lần, phân thành khuôn, không còn chất nhầy. Kiểm tra đại trạng bằng ống soi mềm thấy các chỗ xung huyết hoặc loét giảm nhẹ, vết loét nông lại. Nhưng sau đó do viêm cấp đường tiết niệu nên phải dừng uống bài thuốc trên để chữa bệnh mới. Sau khi khống chế được viêm nhiễm, lại uống tiếp bài Ôn dương chỉ tả thang có gia giảm để củng cố hiệu quả. Theo dõi hơn một nǎm, bệnh nhân không bị tái phát.