Điều trị chứng ngủ nhiều từng cơn – Thiên gia diệu phương

NGỦ NHIỀU TỪNG CƠN

– Biện chứng đông y: Đàm thấp nội trở, úng trệ trung tiêu.

– Cách trị: Hóa càm trừ thấp, kiện tì hòa vị.

– Đơn thuốc: Gia vị nhị trần thang.

– Công thức:

Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.

– Hiệu quả lâm sàng: Trương XX, nữ, 38 tuổi. Tới khám ngày 8-10-1975. Đã 4 tháng nay, bất kể ngày đêm, bệnh nhân lúc nào cũng buồn ngủ, nhất là sau bữa ǎn, gọi thì tỉnh, tỉnh rồi lại ngủ lại. Kèm theo các chứng: tức ngực, kém ǎn, ǎn vào dễ nôn ra, nặng đầu hoa mắt, cơ thể nặng nề mỏi mệt, ǎn không ngon miệng, miệng hôi, nhiều đờm, kinh nguyệt bình thường, bạch đới khá nhiều như nước mũi, không hôi; lưỡi dầy, rìa lưỡi hằn vết rǎng, chất lưỡi trắng nhạt, rêu trắng bẩn, mạch nhu mà hoãn. Đã điều trị ở nhiều nơi nhưng không có hiệu quả. Khám thấy bệnh này thuộc về tì hư bất vận, thủy thấp ngừng lại, ngưng tụ thành đờm, đờm thấp nghẽn trở, tì dương không phấn chấn, thanh dương không thǎng, vị mất hòa giáng. Cần trị bằng phép hóa đờm trừ thấp, kiện tì hòa vị. Cho dùng “Gia vị nhị trần thang”. Uống được 2 thang các chứng đều hết, bệnh khỏi.

– Bàn luận: “Linh khu” có nói:” Dương khí thịnh thì mở mắt, âm khí thịnh thì nhắm mắt, vì dương chủ về động, âm chủ về tĩnh, âm khí thịnh tất sinh ra ngủ nhiều. Lý Đông Viên đã nói: “Tì khí hư tất sinh buồn ngủ”. Chu Đan Khê cũng đã nói: “Tì vị bị thấp, nặng nề mỏi mệt, sinh ra buồn ngủ”. Trường hợp này là tì hư bất vận, thủy thấp nội đình, ngưng tụ thành đờm, đờm thấp vây tì làm tì dương không phấn chấn, sinh tức ngực kém ǎn, miệng dính đờm nhiều, người nặng nề buồn ngủ, lưỡi bệu, ria lưỡi có vết hằn rǎng, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng bẩn, mạch nhu mà hoãn. Đờm trọc ngưng tụ, thanh dương không thǎng thì đầu nặng, mắt mờ, vị không hòa giáng mà lại trào ngược lên, làm cho ǎn vào lại dễ nôn ra. Các triệu chứng trên rõ ràng là tì hư thấp tụ, cho nên điều trị phải chọn các vị thuốc táo thấp kiện tì, lý khí hòa trung. Trong bài thuốc trên, Bán hạ tính vị tân ôn có tác dụng táo thấp hóa đàm, hòa trung ngừng nôn: Trần bì lý khí hóa đàm, làm cho khí thuận đàm giáng; Bạch truật, Phục linh kiện tì lợi thấp; Thạch xương bồ phương hương hóa thấp, khai vị khoan trung; Cam thả hòa trung bổ thổ, kiện tì hóa thấp. Các vị phối hợp, tì kiện mà thấp hóa, tuy chỉ uống 2 thang mà thuốc đã trúng, bệnh đã khỏi. Do đó có thể thấy trị bệnh không cứ phải dùng nhiều thuốc, mà cần biện chứng chuẩn xác, dùng thuốc đúng bệnh.